การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2566 เป็นการเลือกตั้งครั้งสำคัญในการกำหนดอนาคตของประเทศไทย โดยการเลือกตั้งครั้งนี้ได้รับความสนใจจากประชาชนเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะบนสังคมออนไลน์ หรือ บนโซเชียลมีเดีย สะท้อนให้เห็นกระแสความตื่นตัวของประชาชนที่มีต่อการเลือกตั้ง รวมถึงความคาดหวังของประชาชนที่ต้องการเห็นการเปลี่ยนแปลง
ผลการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 14 พ.ค. 2566 คือบทพิสูจน์ว่า ณ วันนี้ บริบททางสังคมและการเมืองไทยได้เปลี่ยนไปแล้ว เรามิอาจมองข้ามเสียงของสังคม (Social Listening) บนโลกออนไลน์ได้อีกต่อไป บริษัท ดาต้าเซ็ต จำกัดทำการเก็บข้อมูลและวิเคราะห์จากการฟังเสียงประชาชนในสังคมออนไลน์ ผ่านแพลตฟอร์ม DXT360 โดยเก็บข้อมูลระหว่างวันที่ 16 เมษายน – 15 พฤษภาคม 2566 พบว่า มีการกล่าวถึง (Mention) และ การมีส่วนร่วม (Engagement) ในเรื่องการเลือกตั้งสูงถึง 297,603,177 ครั้ง แบ่งเป็นการกล่าวถึงและมีส่วนร่วมผ่านแพลตฟอร์ม TikTok จำนวน 63%, Facebook 18%, Twitter 15%, Instagram 3% และ YouTube 1%
การเลือกตั้ง 66 ได้รับความสนใจอย่างล้นหลามจากประชาชนทั่วประเทศ โดยเฉพาะกระแสบนโซเชียลที่การกล่าวถึงการเลือกตั้ง 66 พรรคการเมือง นโยบาย รวมถึงแคนดิเดต สำหรับการเลือกตั้งครั้งนี้ พรรคการเมืองที่ถูกกล่าวถึงและได้รับความสนใจมากที่สุด 5 อันดับ ได้แก่
1. พรรคก้าวไกล
2. พรรคเพื่อไทย
3. พรรครวมไทยสร้างชาติ
4. พรรคภูมิใจไทย
5. พรรคพลังประชารัฐ
นอกจากพรรคการเมืองแล้ว แคนดิเดตที่จะก้าวขึ้นเป็นนายกคนที่ 30 ของประเทศไทยก็ได้รับความสนใจไม่แพ้กัน โดยชื่อที่ถูกกล่าวถึงและได้รับความสนใจมากที่สุดบนโซเชียล ได้แก่ พิธา ลิ้มเจริญรัตน์ ตามด้วย ประยุทธ์ จันทร์โอชา, เศรษฐา ทวีสิน, แพทองธาร ชินวัตร และ ประวิตร วงษ์สุวรรณ ตามลำดับ
จากการวิเคราะห์ข้อมูล พบว่าแฮชแท็กที่มีการกล่าวถึงมากที่สุดคือ #เลือกตั้ง66 โดยมีจำนวน Buzz 209,639,785 ครั้ง มีอัตราการเติบโต (Growth rate) จาก 30 วันที่ผ่านมา คิดเป็น 513.44% รองลงมาเป็น #พรรคก้าวไกล มีจำนวน Buzz 111,426,652 ครั้ง มีอัตราการเติบโต คิดเป็น 21,927.35% และ #เลือกตั้ง2566 มีจำนวน Buzz 86,136,040 ครั้ง มีอัตราการเติบโต 5736.04%
ทั้งนี้ พบว่า Hashtag กกต. จาก 30 วันที่ผ่านมา มีอัตราการเติบโตการกล่าวถึงสูงถึง 22,996.08% โดยในช่วงการเลือกตั้ง66 ประชาชนให้ความสนใจการทำงานของ กกต. เป็นอย่างมาก เนื่องจากเป็นหน่วยงานสำคัญในการนับคะแนนและประกาศผลการเลือกตั้งที่มาจากเสียงความหวังของประชาชน ซึ่งปฏิเสธไม่ได้ว่า ประชาชนขาดความเชื่อมั่นในกระบวนการทำงานของ กกต. อาจเพราะความไม่ชัดเจนในการเลือกตั้งปี 2562 และการเลือกตั้งล่วงหน้าวันที่ 7 พฤษภาคม 2566 จนเกิดแฮชแท็ก #กกตมีไว้ทําไม และ #กกตต้องติดคุก
จากการรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลตลอด 30 วัน พบนัยยะที่น่าสนใจว่า ในช่วงวันที่ 20-23 เมษายน 2566 ‘พิธา’ ได้รับการกล่าวถึง (Mention) เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะวันที่ 22 เมษายน ได้รับการกล่าวถึงสูงที่สุดกว่า 36,821 ครั้ง ซึ่งส่วนใหญ่มาจากประเด็น ถามไว ตอบไว กับ ‘พิธา ลิ้มเจริญรัตน์’ แคนดิเดตนายกฯ จากพรรคก้าวไกล โดยพิธาได้แสดงไหวพริบการตอบคำถามในรายการคนดังนั่งเคลียร์ ของช่อง 8 ที่มีอาจารย์ยิ่งศักดิ์ จงเลิศเจษฎาวงศ์ เป็นผู้ดำเนินรายการ ซึ่งได้มีการตัดบางช่วงมาลง TikTok เป็นเวลากว่า 3 นาที เป็นการแสดงให้เห็นไหวพริบและความชาญฉลาด ส่งผลให้ประชาชนชื่นชมเป็นอย่างมาก
โดยภาพรวมความคิดเห็นประชาชนกล่าวว่า ตอบคำถามได้ลื่นไหล มีความชัดเจน แสดงให้เห็นถึงจุดยืนของพรรค รวมถึงความสามารถในการตอบคำถามของตัวพิธาเอง
ในขณะเดียวกันในวันที่ 23 เมษายน 2566 พิธา ลิ้มเจริญรัตน์ ได้โพสต์บน Facebook ส่วนตัว ในหัวข้อ ‘9 วาระเปลี่ยนประเทศไทยของรัฐบาลก้าวไกล’ ซึ่งส่งผลให้โพสต์นี้ได้รับ Buzz สูงสุดกว่า 71,220 ครั้ง โดยเนื้อความหลักกล่าวถึง วาระก้าวไกล 9 เปลี่ยน ถ้าพรรคก้าวไกลเป็นรัฐบาล จะใช้วาระ 9 เปลี่ยนนี้เป็นเรือธงในการเปลี่ยนประเทศไทยที่สิ้นหวัง เป็นประเทศที่มีอนาคต พร้อมกับประกาศจุดยืนหลักในการร่วมรัฐบาลของพรรคก้าวไกล ง่าย ๆ สั้น ๆ ว่า “มีลุง ไม่มีเรา” และ “มีเรา ไม่มีลุง”
หลังช่วงวันหาเสียงครั้งสุดท้ายวันที่ 13 พฤษภาคมจะเห็นได้ว่า ยอดการกล่าวถึงแคนดิเดตของทุกพรรคลดลงอย่างเห็นได้ชัด เนื่องจากตามกฏระเบียบ กกต. ที่ห้ามผู้สมัคร ส.ส. และพรรคการเมืองหาเสียงตั้งแต่หกโมงเย็น วันที่ 13 พฤษภาคม จนถึงเวลาปิดหีบเลือกตั้งของ วันที่ 14 พฤษภาคม
อย่างไรก็ตาม ช่วงวันที่ 14 – 15 พฤษภาคม การกล่าวถึง ‘พิธา’ กลับมาเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง หลังจากออกมาประกาศจัดตั้งรัฐบาล ร่วมกับขั้วพรรคฝ่ายค้านเดิม ได้แก่ พรรคเพื่อไทย พรรคประชาชาติ พรรคไทยสร้างไทย พรรคเสรีรวมไทย และพรรคเป็นธรรม ซึ่งเป็นประเด็นที่ผู้คนส่วนใหญ่รอคอยและติดตามมาอย่างต่อเนื่อง ทำให้โพสต์ที่เกี่ยวข้องในประเด็นนี้ได้รับความสนใจ (Engagement) สูงจากทั้งในส่วนของยอด Reaction (เช่นการกดไลก์) ยอดแชร์ และคอมเมนต์ที่เข้ามาร่วมแสดงความรู้สึกและความคิดเห็น
โพสต์ไลฟ์จากรายการข่าว ‘เรื่องเล่าเช้านี้’ รายงานผลการเลือกตั้งอย่างไม่เป็นทางการ พรรคก้าวไกลคว้าชัยชนะ วันแรกหลังวันเลือกตั้งครั้งใหญ่ของคนไทยในวันที่ 14 พฤษภาคม ที่ผ่านมา ผ่านช่องทาง Facebook ได้รับ Engagement หลักแสนครั้ง โดยมีผู้เข้าชมกว่า 3 ล้านครั้ง ภายในเวลาไม่ถึง 24 ชม. โดยประชาชนส่วนใหญ่ร่วมแสดงความคิดเห็นไปในทิศทางเดียวกัน คือดีใจและยินดีกับผลการเลือกตั้งที่จะได้คนรุ่นใหม่ที่มีอุดมการณ์มาบริหารประเทศ และอยากเห็นการเปลี่ยนแปลงของประเทศให้เป็นไปในทิศทางที่ดีขึ้น
สาเหตุที่โพสต์ได้รับความสนใจเป็นอย่างมาก นอกจากด้วยตัวประเด็นเลือกตั้งเองแล้ว ทั้งความนิยมของรายการ ผู้ดำเนินรายการ สไตล์การเล่าข่าว และการโพสต์วิดีโอที่เป็นไลฟ์รายการข่าว ทำให้ผู้คนเข้ามาแสดงความคิดเห็นทั้งแบบสด ๆ และหลังจากการโพสต์ไลฟ์รายการ รวมถึงคนไทยจำนวนมากยังคงนิยมใช้โซเชียลมีเดียผ่านช่องทาง Facebook ส่งผลให้ Engagement พุ่งสูง
โพสต์จาก Twitter ของพิธา (Pita Limjaroenrat) โพสต์ขอบคุณหลังจากชนะการเลือกตั้ง 66 พร้อมแจ้งสถานที่และเวลาสำหรับขบวนแห่เพื่อพบปะประชาชน โดยโพสต์ดังกล่าวได้รับ Engagement หลักแสนครั้ง ซึ่งผู้ใช้งาน Twitter ร่วมแสดงความยินดี พร้อมฝากความหวังและอนาคตของประเทศไทยไว้กับ ‘พิธา’ เป็นจำนวนมาก
จากการรวบรวมและวิเคราะห์หา Insight ในประเด็นการเลือกตั้ง เห็นได้ว่ากระแสความตื่นตัวของประชาชนคนไทยที่มีต่อการเลือกตั้งครั้งนี้สะท้อนให้เห็นถึงความต้องการเปลี่ยนแปลงของคนส่วนใหญ่ มีการแสดงความคิดเห็น และการแสดงออกถึงการมีส่วนร่วมทางการเมืองอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อนบนสังคมออนไลน์ ผ่านแพลตฟอร์มและช่องทางต่าง ๆ จนเกิดเป็นปรากฏการณ์ที่น่าสนใจว่า เสียงบนโซเชียลที่มีต่อความนิยมชื่นชอบในตัว ‘พิธา’ และ พรรคก้าวไกล ได้แปรเปลี่ยนเป็นคะแนนเสียงจริงให้แก่พรรคก้าวไกลจนคว้าชัยชนะในการเลือกตั้งครั้งนี้
ข้อมูลทั้งหมดที่นำมาวิเคราะห์หา Insight ในประเด็นการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทย ครั้งที่ 27 หรือการเลือกตั้ง 66 รวบรวมมาจาก DXT360 แพลตฟอร์มติดตามข่าวสารและเสียงของผู้บริโภค (Social Listening) ของ บริษัท ดาต้าเซ็ต จำกัด (dataxet:infoquest) โดยเก็บข้อมูลระหว่าง 16 เม.ย. – 15 พ.ค. 2566